Stan wojenny został wprowadzony w Polsce w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Bezpośrednią przyczyną jego ogłoszenia była próba zniszczenia NSZZ Solidarność, która na mocy porozumień sierpniowych z 1980 roku została uznana za legalny związek zawodowy, a w ciągu roku poparcie dla niej zadeklarowało około 10 milionów ludzi. W obliczu narastającego kryzysu ekonomicznego Solidarność oznaczała dla komunistów ogromne zagrożenie, dlatego starano się wszelkimi środkami doprowadzić do jej rozbicia. Pomimo prowadzonych rozmów polskich władz z Moskwą, ZSRR uznało, że Polska powinna rozwiązać kwestię kryzysu politycznego własnymi środkami.
Oficjalnie podano do wiadomości, że powodem wprowadzenia stanu wojennego była zła sytuacja gospodarcza kraju i zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego. W późniejszych uzasadnieniach mówiono natomiast o groźbie zbrojnej interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce, co do tej pory nie zostało potwierdzone.
Wraz z setkami innych aresztowano także Jana Ludwiczaka — przewodniczącego "Solidarności" w kopalni "Wujek". Świadkami zatrzymania byli górnicy pracujący na nocną zmianę, którzy zanieśli informację o zajściu do kopalni.
Podjęto decyzję o strajku okupacyjnym, a w napisanej na kartce z zeszytu proklamacji domagano się zniesienia stanu wojennego, uwolnienia Ludwiczaka oraz wszystkich działaczy internowanych w nocy z 12 na 13 grudnia. Władze, nie godząc się na żadne ustępstwa, zdecydowały się użyć siły wobec górników, stanowczo odmawiających przerwania strajku.
16 grudnia oddziały wojska i ZOMO przez obalony czołgami mur wtargnęły na teren kopalni. Strajkujący bronili się, rzucając w napastników kamieniami i śrubami. W wyniku otwarcia ognia do bezbronnych cywilów na miejscu zginęło sześć osób, a trzy kolejne zmarły później w szpitalu. W 2009 r. , po dwudziestu ośmiu latach od pacyfikacji kopalni i dwudziestu od upadku komunizmu, Sąd Najwyższy potwierdził wyroki sądów niższych instancji, które skazały 12 funkcjonariuszy ZOMO na 3,5 do 6 lat więzienia.
Właśnie do tego dnia-16 grudnia odniosły się dzisiejsze zajęcia z historii w klasach I-IV, w trakcie których , młodzież mogła zapoznać się z okolicznościami wydarzeń na „ Wujku”: zaprezentowano dokumenty filmowe: „Dlaczego wprowadzono stan wojenny”, „ Pacyfikacja kopalni Wujek” oraz „Pamięci 9 z Wujka”, w trakcie których uczniowie poznali szczegóły i konsekwencje powyższego tragicznego wydarzenia.
